Februari 2022
30-01-2022
Altijd op zoek naar de mens achter het boek (deel 6)
De komende maanden volgt op deze website in gedeelten het verhaal van de 83-jarige Kor Boven. Hij bezocht tot nu toe in zijn leven bijna 600 schrijvers van boeken. En er staan nog meer te signeren boeken - én dus te ontmoeten mensen - op zijn bucketlist. De erudiete, geboren en getogen Oost-Groninger is altijd nieuwsgierig naar de persoon achter hetgeen hij of zij publiceert. Het leverde de vitale tachtiger interessante contacten op met zowel de plaatselijke huis-tuin-en-keukenschrijver als met (internationaal) schrijvende grootheden. De in Castricum woonachtige Boven ontmoette gevierde auteurs, beroemde sporthelden, spraakmakende politici, bekende presidenten en zelfs een Nobelprijswinnaar in binnen én buitenland. Waarom lukte het Kor Boven altijd een handtekening te bemachtigen en wat drijft hem? Is het in dit geval: wie goed doet, goed ontmoet? Zeggen zijn keuzes iets over hemzelf? En waarom ontroert het gesprek dat Boven had met de in 2005 overleden joods-Oostenrijkse nazi-jager Simon Wiesenthal hem nu nog? Kortom: het verhaal van de oud-supporter van voormalig profvoetbalclub Veendam is op zichzelf al een boek waard!
Deze maand het zesde deel van Kor Boven z’n verhaal over koffiedrinken met Harry Mulisch, afspreken met beroemdheden bij BNR-radio en Grand Café Wildschut, hoe boeken weg te zetten, zangles van de zus van Tessa de Loo en meer.
Per toeval
‘Soms ontmoet je schrijvers per toeval. Ik liep jaren geleden eens op de Uitmarkt in Amsterdam. Zag ik ineens ergens Harry Mulisch koffie drinken. Nee, hij zat niet te signeren. Maar ja, ik had op dat moment geen boeken van Mulisch bij me. Bij de uitgeverij kocht ik snel een boek van hem dat ik nog niet had en liep achterom. Daarna vroeg ik hem of hij dit boek wilde signeren. Natuurlijk wilde hij dat. Hij nodigde mij zelfs uit om even bij hem te komen zitten. Daarna vroeg hij aan de bediening of ze nog een koffie voor ‘deze meneer’ hadden. Nou ja, vervolgens hebben we een tijdje zitten kletsen. Hij maakte op mij een bijzonder sympathieke indruk. Het was een gezellig onderonsje. Terwijl sommige mensen daar heel anders tegenaan kijken. Och, die Mulisch… Dat is net zo als bij Adriaan van Dis. Hij signeerde voor mij ook een aantal boeken van hem. Ik kreeg een heel andere indruk van hem dan wat anderen over Van Dis zeiden. Ach, die Van Dis… Het zijn toch vooroordelen die mensen hebben ten aanzien van bepaalde personen. Het is natuurlijk ook afhankelijk van hoe je ze benadert. Adriaan van Dis bezocht ik bij een lezing in Beverwijk. Ja, het is heel verschillend. De ene schrijver vind je in het telefoonboek, de ander heeft een eigen website. Soms kun je dan contact zoeken maar meestal moet het via de uitgeverij. En een enkele keer gaat het via via, zie het voorbeeld van Van Agt. Bart Chabot? O ja, dat was in Den Haag. Die hield een lezing bij boekhandel Paagman. Daar werd hij geïnterviewd. Deze Haagse boekhandel organiseert geregeld lezingen. We zijn er vaker geweest. Maar ik vertelde dat ik soms van het ene in het andere rol. Vanochtend was ik bij Hans Nijland en kreeg ik het telefoonnummer van Piet van Dijken.’
‘Ik had eens e-mailcontact met een schrijfster die niet veel tijd had. Ze deed me het genereuze aanbod een gesigneerd boek naar me toe te sturen. Toen liet ik haar weten dat ik dat zeer waardeerde maar toch liever persoonlijk met haar in contact wilde komen. Dat ik na alle coronabeperkingen wel weer een keer contact met haar zou zoeken. De in Winschoten opgegroeide schrijfster Annette Maas (boek Hier kom ik weg) woont nu in Vreeland bij Breukelen. Ik stuurde haar een e-mail maar hoorde er nooit meer iets van. Tien maanden later kwam er bericht. Het was net alsof ze het mailtje gisteren had gekregen. Ik stelde voor af te spreken in Amsterdam. Dat bespaart mensen soms reistijd. Ze liet me weten dat ze er niet zo vaak kwam, maar als ze ging dan zou ze mij berichten. Een beetje een dooddoener natuurlijk. Ik schreef terug dat ik wel naar Vreeland wilde komen. Ja, ik wist inmiddels waar ze woonde. Tot nu toe heb ik niets gehoord, maar je begrijpt dat ik er een keer naartoe ga.’
‘Toch kom ik zelden onaangekondigd bij iemand. Dat is één keer gebeurd bij Gerrit Krol. Hij woonde toen in het Drentse gehucht Oudemolen.’ Ik laat vervolgens mijn gesprekspartner weten dat ik op de pedagogische academie in Groningen (wiskunde)les heb gehad van diens broer: Brugt Krol. En dat er kortgeleden een fikse aanvaring is geweest met de Gerrit Krol-brug bij de Korreweg in Groningen. Kor Boven gaat verder: ‘O ja, er voer een schip tegenaan hè. Maar toen ik er aanbelde deed z’n vrouw open en vertelde ik wat ik wilde. Ze zei dat hij achter in de tuin was en dat ze hem wel even zou roepen. We hebben er een hele tijd zitten praten. Bijzonder aardige mensen. Er was één boekje bij dat over z’n vrouw ging. Hij zei: die moet zij zelf maar signeren. Zij was kunstenares en maakte bijvoorbeeld maskers en kleden et cetera.’
Koffiedrinken met Harry Mulisch? Kor Boven haalde nog snel even een boek om te laten signeren. (Foto uit archief Kor Boven)
BNR-radio en Grand Café Wildschut
‘Jan Mulder, Nieuwolda? Ja, Jan ken ik al jaren. Ik ken hem nog uit de tijd dat hij in Bussum woonde. De eerste afspraak met Jan was bij Grand Café Wildschut in Amsterdam. Jazeker heb ik hem nog zien voetballen. Trouwens Johan Derksen ook bij Veendam, als we een keer terug waren in Oost-Groningen. We kwamen geregeld op familiebezoek in deze regio. Maar Johan was geen Jan Blijham. Die was veel beter. Dat heb ik weleens verteld aan Wilfred Genee. Maar Jan Mulder ontmoette ik voor het eerst daar in Amsterdam. Daarna hebben we van tijd tot tijd contact gehad. Soms, als we tijd hebben rijden we even naar Nieuwolda en kijken of-ie thuis is. Dan maken we even een praatje en als ik weer een nieuw boek van hem heb laat ik die signeren. En hij komt nog weleens bij BNR. Dat is voor de radio op vrijdagmiddag van vier tot half zeven. Daar ga ik al jaren naartoe. Er komen schrijvers, politici, sportmensen en zakenmensen. Van alles schuift daar aan. Dan neem ik boeken mee en laat ze signeren. Voormalig hockeysters Maartje Paumen en Kim Lammers en kortgeleden oud-wielrenster Leontien van Moorsel. Deze laatste organiseerde destijds fietstochten in de buurt van Rotterdam. Gingen we dus even naar Nieuwlande. Toen ze er afgelopen vrijdag weer was, hebben we het daar nog over gehad. Toen ik mailde omtrent het bijwonen van die fietstochten, mailde haar pr-vrouw, of zoiets, terug. We moesten ons maar melden bij de vip-tent. Er was dus een fietstocht georganiseerd voor de mensen daar in die omgeving.’ Kor lachend: ‘Nou ja, toen ontmoetten we Leontien daar in die vip-tent. Tegelijkertijd kon ze ook nog even een boek signeren. Het boek was geschreven door Telegraaf-journaliste Marjolein Hurkmans. Via mailcontact met haar kregen we een keer een rondleiding bij de Telegraaf. Ik wilde haar daar het boek ook laten signeren. Maar vooraf was me verteld dat er in het gebouw bij de redacties geen foto’s mochten worden genomen. Toen ze het boek ter plekke signeerde vroeg ik haar of ik een foto mocht maken. Ze zei dat het goed was. Er stonden mensen bij die er wat van zeiden. Zo van: dat mag helemaal niet. Maar ik zei: ik heb toestemming van Marjolein zelf gekregen. Ach, je moet altijd een beetje voorzichtig zijn. Het gaat wel over personen hè.’
Deze foto hoorde bij het verhaal van januari. Kor Boven (links) met de Duitse auteur Dieter Müller die het oorlogsboek schreef. Boven vertaalde het in het Nederlands. (Foto uit archief Kor Boven)
Enorme collectie
‘Dat heb ik ook met het opruimen, het wegzetten van de boeken. Zet ik bijvoorbeeld dit boek bij de H van Hurkmans of bij de M van Leontien van Moorsel? Of ik zo langzamerhand een gigantische bibliotheek thuis heb? Ja, ik heb inderdaad heel veel boeken. Het is wel zo dat ik boeken van bekende personen op de persoon wegzet, indeel. Dit boek staat dus bij de M van Van Moorsel. Dus niet bij de H van Hurkmans. Maar ja, wat is wel of niet een bekend persoon? Waar ligt de grens? Als ze op de televisie komen?’
‘Van wie ik allemaal boeken heb? Politici, sportmensen, schrijvers? Ja, ook Russische schrijvers. Ook bijvoorbeeld van Kafka. Toen ik in Praag was, ben ik naar het graf van Franz Kafka geweest. Z’n bekendste boeken, waaronder de surrealistische roman Het proces, legde ik op het graf en maakte er een foto van. Zo kwamen we met het Auschwitzcomité in Auschwitz. Het Stammlager (basiskamp) en het verderop gelegen kamp Birkenau. We bezochten ook Sobibor en Majdanek. Daar in de hoofdstad Warschau is ook een groot monument. In die buurt zaten de Poolse verzetsstrijders in de oorlog. Op dezelfde manier leg ik het vast. Ik leg er het boek Mila 18 van Leon Uris bij en maak een foto. Of ik niet alleen een enorme bibliotheek heb maar ook een grote fotocollectie? Ja, en ik laat de foto’s bijvoorbeeld ook elk kwartaal afdrukken. Maar eerst sla ik ze in de computer op. Of ik er dan fotoboeken van maak? Ze staan nu nog in mapjes gerangschikt op kwartaal. Dus vier mapjes per jaar. Weet je, ik ben nog bezig met het indelen. Als je dit op alfabet doet, via a,b,c et cetera, geeft het moeilijkheden als je er bijvoorbeeld later een foto met a moet tussenvoegen.’ Lachend: ‘Ach, dat zijn luxeproblemen.’ Boven hoestend vanwege het vele, enthousiaste praten: ‘Dat is hetzelfde bij de indeling van de schrijvers. Wel heb ik een rangschikking gemaakt op basis van boeken over de Eerste en Tweede Wereldoorlog, Groningen, Russische schrijvers enz.’
Zangles
‘Welke bekende Nederlandse auteurs ik nog meer heb ontmoet? Van Dis noemde ik al eerder.’ Tessa de Loo (Bussum, 1946) is een geliefd schrijfster van romans, essays en verhalen. De Loo is het pseudoniem van Tineke Duyvené de Wit en is auteur van bijvoorbeeld De tweeling, Isabelle, Een varken in het paleisen De meisjes van de suikerwerkfabriek. ‘Ik kwam op een heel leuke manier met haar in aanraking. Ik kreeg zangles in Amsterdam. Op de lagere school kon ik beslist niet zingen. Toen moesten we zingen voor een rapportcijfer. Vreselijk vond ik dat. Als we in de klas zongen, vroeg de meester: wie bromt daar zo? Dat was ik. Nou, dan durf je helemaal niet meer. Tot ik op een gegeven moment iemand op tv zag die zangles kreeg. Dat was in Amsterdam. Toen ik een keer op het Waterlooplein liep, kwam ik die man tegen. Heel toevallig. Dus ik vroeg aan hem van wie hij zangles kreeg. Hij zei: bij die en die mevrouw in de Hartenstraat. Zij staat wel in het telefoonboek. Vervolgens belde ik die mevrouw. Ze zei dat ik wel een keer langs kon komen om te praten. Ik vertelde haar over mijn hobby. Dat ik o.a. boeken had van Adriaan van Dis, Leon de Winter, Jessica Durlacher én Tessa de Loo. Ze zei: dat komt goed uit, want Tessa de Loo is mijn zus. Ze vertelde me dat ze me zou bellen als Tessa zou komen want ze woont in Portugal. Dus op enig moment belde ze me om te zeggen dat Tessa er was en dat ik mijn boeken van haar kon laten signeren. Vervolgens is het contact er gekomen. Ik heb voor haar ook nog wat researchwerk gedaan. Eén van onze kleindochters heet Isabelle. Het boek Isabelle van Tessa de Loo heb ik speciaal voor haar laten signeren. Nou heeft ze een gesigneerd boek met haar eigen naam erop.’
Volgende maand het zevende deel van Kor Boven z’n verhaal over de rondvlucht van Maarten ’t Hart, bij de tafel van Kees, de das van Louis van Gaal en meer.
Tessa de Loo is een geliefd schrijfster van romans, essays en verhalen. Via zangles kwam Kor Boven met haar in contact. (Foto uit archief Kor Boven)
Boek De Langeleegte huilt nu ook als e-book
Vanaf januari 2022 is het veel gelezen voetbalboek met spraakmakende verhalen van onder meer Leo Beenhakker, Johan Derksen, Jeroen Zoet en vele andere Langeleegte-coryfeeën via verschillende internetaanbieders nu ook verkrijgbaar als e-book.
Boek De Langeleegte huilt nu ook verkrijgbaar als e-book. (Uitgeverij Aspekt)
Herhaalde oproep optekenen Fleurke-familiehistorie
Zoals ik al eerder zei vorder ik gestaag met het onderzoeken van de Fleurke-familiegeschiedenis. Ondertussen heb ik met behulp van verschillende mensen (ook bijvoorbeeld van het Veenkoloniaal Museum in Veendam, Stichting Oud Winschoten, gemeentearchief Oude Pekela) en (verre) familieleden al aardig wat (foto)materiaal kunnen verzamelen. Ik kom steeds meer aan de weet en het levert zeer informatieve verhalen op. Zodoende heb ik de Fleurke-stamboom al aardig compleet vanaf Anton Florinus in 1555. Hierbij doe ik nogmaals een oproep aan een ieder die me eventueel verder kan helpen om deze familiehistorie verder vast te leggen. Het zij met mooie verhalen en/of documentatiemateriaal zoals historische foto’s, aktes en andere interessante bronnen. Iemand die iets weet, mag contact met me zoeken. Ik zou dat erg op prijs stellen.
De zoektocht naar verhalen uit de familiehistorie leverde tot nu toe al mooie en verrassende resultaten op. Hierbij een ansichtkaart uit grootmoederstijd uitgegeven door koopman Frederik Fleurke Jzn. (1860-1929) uit Oude Pekela. Jzn. staat voor zoon van Johannes. Er is op deze ansicht ook een zet-, type- of drukfout gemaakt. Er staat Fleurle in plaats van Fleurke. (Groninger Archieven)